Girişimcinin El Kitabı
Girişimcinin Networking Paydaşları
Birinci bölümde networking ile ilgili ne yaparak değer oluşturacağınızı, ikinci bölümdeyse nasıl yapacağınızı değerlendirdik. Şimdi bu yaklaşımı, girişimcinin hangi paydaşlarla yani kimlerle yapmasının önemli olacağını inceleyeceğiz.
“Networking Halkaları” tanımı Business Networking Akademi’nin yüzlerce girişimciyle gerçekleştirdiği çalışmaları sırasında oluşmuştur. Buna göre halkalar, bir girişimin doğması ve hayata geçmesi sürecindeki öncelikli paydaşlar olarak değerlendirilebilir.
Genellikle bir halkadan diğerine geçiş arasında uzun süreler yoktur. Birçok gerçek vakada girişimcinin çevresini farklı halkalarda ve aynı anda inşa etme ihtiyaçları da olmuştur. Yöntem, girişimcinin ağ oluşturma sürecinde büyük resmi görmesi ve farkındalık kazanması amaçlı uygulanmalıdır.
3.1. Birinci Halka Networking Paydaşları
3.1.1. Ortak(lar), Ekip ve Yönetim
Özellikle ortak seçimi tüm paydaşlar arasındaki en kritik karardır. Ortaklık, girişimin ömrü doğrultusunda çok uzun yıllar hatta bazen bir ömür sürebilecek işbirliğidir. Girişimcilerin ortaklık oluşturmak istedikleri insanlarda ve kendilerinde iki kritere çok dikkat etmeleri gerekir: Yetkinlik ve Kişilik.
Ortak olmak istenilen kişinin yetkinliği yani işi bilme kapasitesi olduğu için başka hiçbir koşul aramadan ilerlenen vakalar, genellikle büyük başarısızlıklarla sonuçlanıyor. Oysa ortak olmak isteyenlerin yola çıkmadan önce birbirlerinin kişilik ve karakterlerini de anlamaları gerekir.
Ortakların birbirlerinin yetkinliklerini bütünlerken, kişiliklerinin de uyumlu olması başarı için esastır.
Yani hiç yazılım bilmeyen bir girişimcinin, aklına gelen bir uygulama fikrini hayata geçirebilmesi için hiç tanımadığı bir yazılımcıya ortaklık teklif ederek ilerlemesi çoğu zaman hüsranla sonuçlanır. Ortaklar arasında hem yetkinlik hem de bireysel bağ kurulmuş olması gerekir.
Ortaklı ya da ortaksız tüm girişimlerin açık denizlerdeki gemileri hayatta tutan mürettebatları gibi konu uzmanı ekipleri olması gerekir. Ekip seçerken referanslar ve girişimcinin çevresi çok etkili olur. Girişimde iyi bir yol haritası yani iş modeli, iş yapma süreçleri ve görev tanımları oluşturulmadan işe alınan ekip üyeleri girişime uyum sağlamakta zorlanırlar. Süreçler olmadığında ekip üyeleri ile girişimcinin onlardan beklentileri arasında kopukluk olur. Bu da sürekli ekip üyesi değişimine ve zaman kaybına sebep olur. Ayrıca girişimci kilit personel kavramına özen göstermelidir. Yani girişimci, girişimin ilerlemesinde en kritik bilgi ve deneyime (müşteri, yazılım, iş yapma, vb.) sahip olan ekip üyelerinin uzun vadeli varlığı için farklı çalışmalar yapmalıdır. Aynı zamanda olası bir sağlık ya da bir başka sebepten ötürü ayrılıkları gündem olduğunda girişimin durmaması için nasıl bir strateji izleneceği net olmalıdır.
Girişimcinin ekibi hızla büyürken ekip liderlerini iyi seçmesi ve takımlar arasında da yetkinliğin yanı sıra kişisel bağlar kurulmasına önem vermesi gerekir.
Günlük çalışmaların stratejik bir seviyede değerlendirilmesi için Yönetim Kurulu büyük önem taşır. Her girişim bir yönetim kurulu varlığıyla kurulmaz. Ancak bir süre sonra girişimin büyümesiyle ortaklar, profesyoneller ve konu uzmanlarının varlığıyla oluşan bir yönetim kurulu girişimcinin sürekli büyük resmi görmesini destekler.
3.2. İkinci Halka Networking Paydaşları
3.2.1. Hedef Kitle, Aile, Arkadaşlar ve Tedarikçiler
Girişimci, her safhada girişiminin hitap ettiği hedef kitledeki insanlarla tanışmalı, görüşmeli ve deneyimlerini test etmelidir. Bazen pazar araştırmasıyla profesyonel destek alınarak bu geri bildirim alınabilir. Yine de girişimcinin sahadan kopmaması, ürün ya da hizmetini birinci elden kullanacak hedef kitlesinden uzaklaşmaması gerekir.
Girişimcilik değerli olduğu kadar zorlu bir yoldur. Özellikle ilk adımlar atılırken hızlı hareket etmek gerektiği için yoğun bir çalışma temposu olur. Bu süreçte aileyi çalışmalarla güncellemek önemlidir. Girişimcinin ailesi, bu zorlu yolculuğa karşı girişimci kadar heyecan duymayabilir. Bu doğaldır. Aile, girişimciyi koruma güdüsüyle hareket eder. Bu durumda girişimci ailesiyle bağını korumalı ve gelişmeleri paylaşmaktan çekinmemelidir. Birçok vakada ailenin zaman içinde girişimciyi ve çalışmalarını anlamasıyla girişimciye destekleri artmıştır. Hatta ailenin çevresi de yıllarca kurulan güçlü bağlardan dolayı girişimciye çok hızlı olumlu geri dönüşlerle destek olabilir.
Girişimci, yoğun çalışma temposu içerisinde arkadaşlarıyla ilişkilerini aksatmamalıdır. Çünkü arkadaşlar sadece doğrudan desteklerinin yanı sıra çevreleriyle de girişimciye maddi ve manevi destek olma potansiyeline sahiptirler. Girişimcinin ekibine uygun kişiler dahi arkadaş çevresinden bulunabilir.
Büyüyen ve kurumsallaşan girişimlerde tedarikçi yönetimi adıyla bölümler bulunur. Bir girişim kurulurken elbette böyle bir bölüm olması beklenemez. Bu sorumluluk genellikle girişimcinin omuzlarındadır. Girişimci, ürün ve hizmet aldığı tedarikçi ağını etkili bir şekilde oluşturmalıdır. Tedarikçi ağında dış kaynak olarak adlandırılan, bazen girişimin dışında konumlandırılan ortak hizmet merkezleri de vardır: Muhasebe, Halkla İlişkiler, vb.
3.3. Üçüncü Halka Networking Paydaşları
3.3.1. Mentorlar, Finansal Kuruluşlar, Yatırımcılar, STK ve Özel Kuruluşlar,
Diğer Girişimciler ve Rakipler
Dönemsel olarak girişimci, kendine ve girişimine dışardan bir gözle bakarak değerlendirme yapmak isteyebilir. Konusunda uzman birinin mentorluğunu (akıl hocalığını) almak isteyebilir. Ülkemizde mentor programları vardır. Ancak adı mentor olmasa dahi dönemsel olarak girişimcinin görüşünü almak istediği güvenilir temaslar, bu rolü üstelenebilirler. Girişimci, mentor geri bildirimlerini objektif olarak değerlendirmelidir. Her zaman kararlarını kendi sorumluluğunda vermelidir.
Girişimcinin bankalar, finansal danışmanlık şirketleri ve diğer finansal kuruluşlardan tanıdıkları olması önemlidir. Hem gündemle ilgili değerli bilgiler alabilir, hem de girişimini büyütme sürecinde nasıl finansal olarak sağlıklı bir yol izleyebileceğini bu alanda oluşturacağı ağ ile daha iyi planlayabilir.
Yatırımcılar, hatta son dönemde melek yatırımcılar olarak adlandırılan bu kişilerle iletişime geçmek için ihtiyaç anı beklenmemelidir. Girişimcinin nakit akışı sekteye uğradığında maalesef hayatta kalabilmek için paranın nereden geldiğine dikkat etmeden kendine bir yatırımcı bulabilir. Ancak birçok vakada girişimci gelecekte anlaşamayacağı bir yatırımcıya hisselerini devrettiğinde, girişimin ve ilgili ekibinin tüm hayallerinin sarsıldığına sık rastlanmıştır. Yani girişimci erken aşamada dahi yatırımcılarla bir kahve ya da çay içerek tanışmalı, gelişmelerle onları düzenli güncellemeli ve yatırım alma noktasına gelindiğinde oluşturduğu alternatifler arasında seçim yapabilmelidir. Girişimcinin yatırımcı seçimi, aynı ortakta olduğu gibi yetkinlik ve kişilik kriterleri dikkate alınarak yapılmalıdır.
Sivil Toplum Kuruluşları (STK) ile olan ilişkiler çok değerlidir. STK’lar, farklı deneyimdeki grupları bir araya getirme etkisine sahip oldukları için girişimciye zengin bir tanışma alanı verir. Burada STK seçiminin girişimcinin hedefleri ve zamanı doğrultusunda yapılması çok önemlidir. Ayrıca özel kuruluşların düzenlediği yarışmalar, eğitimler ve diğer çalışmalar girişimcinin etkili bir çevre oluşturma sürecini destekleyebilir. Her paydaş seçiminde olduğu gibi özel kuruluş etkinlikleri de özenle ve dikkatle seçilmelidir.
Sürekli yarışmadan yarışmaya koşan bir girişimcinin birinci ve ikinci networking halkasına ayıracak hiçbir zamanı kalmayacaktır. Denge önemlidir.
Girişimci, katıldığı etkinliklerde ve sosyal ağlardaki çevresinde diğer girişimcilerle tanışmaya özen göstermelidir. Kendisi gibi çabalayan doğru insanlarla iletişimde olması, yalnız olmadığını hissettirecektir. Ayrıca gizliliğe ve rekabet etiğine dikkat etmek suretiyle rakipleriyle dahi tanışması, girişimcinin hiç aklına gelmeyen işbirliklerine ve birleşmelere vesile olabilir.