Girişimcinin El Kitabı
Girişimci Düşünme Yöntemleri
3.1. Tasarımsal Düşünme Yöntemi
Tasarımsal düşünme yöntemi insanları dinleme, onların hikâyelerini, problemlerini anlama, karşılanmamış veya tam karşılanamamış ihtiyaçlarını anlama üzerine kuruludur. Öncelikle empati kurarak müşteri ve hikayelerini anlamaya çalışırsınız, sonra problemlere odaklanırsınız sonra bulduğunuz problemler için fikirler geliştirirsiniz, sonrasında ise fikirlerden prototipler yapıp bu kişilerin ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamadığına bakarsınız.
3.2. Yapılacak İşler Yöntemi
İhtiyaç kavramını anlatmıştık, “MP3 çalmak mı yoksa müzik dinlemek mi ihtiyaçtır?” diye sormuştuk ve asıl olanın müzik dinlemek olduğunu söylemiştik. İngilizce’de “Jobs to be done” diye geçen bu yöntem aslında araçlara değil yapılmak istenene odaklanılması gerektiğini anlatmaktadır.
Örneğin duvarına bir fotoğraf asmak isteyen için çekiç almaya değil duvarında delik açmaya odaklanılması gerektiği anlatılmaktadır. Aynı mantıkla düşünülürse tüm otomotiv sektörü daha çok insana daha çok araç satmaya odaklanmışken, paylaşım ekonomisi gibi trendlerle insanların ihtiyaçlarının sadece “bir yerden bir yere gitmek” olduğuna odaklanmış ve Uber ve Lyft gibi firmalar ortalar çıkmıştır. Müşterinin motivasyonlarına ve yapmak istediklerine odaklanıldığında tüm sektörleri baştan aşağı inovasyonla donatabilirsiniz.
Herkes kadınların bir ihtiyacının yakınlarında iyi bir kuaför salonu olması gerektiğini düşünürken aslında kadınların motivasyonunun saçını güzel kestirmek olduğunun farkına varırsanız, kuaför salonunu ve birçok maliyetini unutup eve kuaför hizmeti sunan bir uygulama da yapabilirsiniz.
Aslında perdenin camlarımızdan dışarıdakiler bizi görmesin veya fazla güneş girmesin diye bir ihtiyaç olduğunun farkına varırsanız yeni bir perde icat etmeye değil, dilediğiniz zaman içerisiyle dışarının görsel bağlantısını kesen nanoteknolojik bir cam da icat edebilirsiniz.
Cepte taşınılan cüzdanların daha çok kredi kartı, daha çok para taşıyan çok gözlü olması bir ihtiyaç gibi gözükse de telefonlar artık birer ödeme aracı haline gelmiş ve bu ihtiyaçlar dijital ihtiyaçlara dönmüş, cüzdanlar sadece kimlik taşır hale gelmiştir.
Evdeki televizyon kumandası da aslında bir ihtiyaç değildir, şu anda uzaktan kanalları değiştirme, sesi artırma, azaltma işlevlerini görse de aslında ihtiyaç olan son sayılanlardır. Yani bu fonksiyonları sesle yapan kumandasız bir televizyon da hayatımıza girebilir.
Örneklerden görüldüğü üzere insanların bir işi yapmak için motivasyonları ve kullandığı araçlar vardır, araçlar her zaman değişim gösterebilir. Çevreye bu gözle bakarak aslında insanların hangi işleri hangi motivasyonla yaptığını inceleyip kullandıkları araçları değiştirmeye çalışabilirsiniz. Bunu yapmak için teknolojiden anlayan bir mucit olmak da gerekmemektedir. Örneğin bir mahallede süper market olması güzel bir özellik gibi gözükse de aslında insanların ihtiyacı, her şeyi bulabildikleri süper
market olması değil; her şeyi bulup evlerine, mutfaklarına getirebilmektir. Bu nedenledir ki eve market servisi yapan girişimler çıkmıştır. Bu sayede mahallenizde bulunmayan birçok ürünü bile kapınıza kadar getirtebilme şansına kavuşmuş olursunuz.
3.3. İnovasyon Çeşitleri ve Fikir Yaratma
İnovasyon işe yarar yenilik demektir. İşe yarar olması inovasyonu yaratılan her yeni şeyden ayıran en önemli etkendir. Yani her yenilik inovasyon demek değildir. Girişimcilik bağlamında konuşursak pazarda fark yaratacak ve rekabette avantaj sağlayacak yenilikler olarak tanımlanabilir. İnovasyon her ne kadar işin kendisi ve fikir ile özdeşleştirilse de aslında işi oluşturan öğelerin her noktasında inovasyon yapılabilmektedir. Yani iş modeli, organizasyonel, iş ağı, ürün performansı, satış kanalı, müşteri deneyimi, ürün sunumu gibi alanlarda da inovasyon yapılabilmektedir.
- İş modeli anlamında inovasyona örnek olarak “yarı ücretli” diye adlandırılan temel özellikleri ücretsiz sunup ekstra özellikleri ücretlendirmek gösterilebilir. Açık kaynak da iş modeli anlamında inovasyona örnek gösterilebilir. Açık kaynak olarak ürün geliştirip müşteriyi ve iş ağını da iş modelinin içine katmak, danışmanlık ve özel çözümler için ücretlendirmek iş modeli anlamında inovasyondur.
- Starbucks’ın kahve pazarında sunduğu müşteri deneyimi ve şubelerini ev ortamına benzeterek müşterilerine farklı bir hizmet sunması müşteri deneyimi anlamında inovasyondur.
- Satış kanalı anlamında inovasyona ise İnternetin hızlı büyümesi ile her geçen gün rastlamaktayız. Daha önceden bakkallardan, marketlerden, mağazalardan aldığımız ürünleri İnternetten almak örnek olabilir.
- Organizasyonel anlamda inovasyon ise dış kaynak kullanımı, dijital araçların daha çok kullanımı ile organizasyonel değişikliklerle pazarda öne çıkacak avantajlar sağlamak örnektir.
3.3.1. İnovasyon Kaynakları
İnovasyonun kaynağı müşteri, teknoloji veya pazar trendleri olarak üç ana kaynakta toplanabilir.
- Müşteriyi dinlemek ve müşterinin çözümlerine değil müşterinin ihtiyaçlarına ve sorunlarına odaklanmak inovasyon için önemlidir. Henry Ford’un ünlü sözü aslında bunu net bir şekilde anlatmaktadır. “Müşterilere ne istediklerini sormuş olsaydım, daha hızlı bir at istediklerini söylerlerdi.” Burada dikkat edilmesi gereken diğer bir nokta da ortak ihtiyaç ve sorunlara sahip müşterilerin pazar büyüklüğü ve sizin yapabileceklerinizdir. Yani uzun yolculuklar herkes için sıkıntı olsa da sizin ışınlanma cihazı yapıp yapamayacağınız veya yapabilirseniz bunun maliyetini karşılayabilecek müşteri sayısı düşünmeniz gereken hususlardır. Bir müşteriyi başka bir noktaya 1 milyon dolara ışınlıyorsanız, pazarınız da seyahate 1 milyon dolar verebilecek kişi sayısı kadar olacaktır.
- Teknoloji kaynaklı inovasyona örnek ise iPhone veya Nanoteknoloji ile açıklanabilir. Nano-teknolojideki teknolojik gelişmeler her geçen gün nanoteknoloji kullanan ürünler ve inovasyonlar yapılmasını sağlamaktadır.
- Pazar trendleri kaynaklı inovasyon ise pazardaki gelişmeler ışığında ortaya çıkarılan inovasyondur. Global projelerin yerel versiyonlarını yapmak (birebir kopyasını değil) bu tip inovasyonlara en büyük örnek olarak gösterilebilir.
Hangi kaynaktan çıkmış inovasyon daha geçerlidir derseniz müşteri odaklı inovasyon her zaman daha önde gözükse de kopyalanması zor hibrit kaynaklı inovasyonlar en uzun vadede işe yarar yenilik kaynaklarıdır. Bunun en büyük örneği ise iPhone’dur. Hem teknoloji anlamında yapılan inovasyon halen taklit edilememekte, hem de müşteri sorunlarına çözüm üreten bir yenilikçilik anlayışı içermektedir. Pazar trendlerine ve geri bildirimlere göre sürekli yenilenmesi de rekabette her geçen gün avantajlarını artırmaktadır.